Elsevier Weekblad plaatste een interview met ondergetekende op 23 Maart 2019. Het gesprek ging over van alles en nog wat. Op de titelpagina roep ik dat een "CO2-heffing [op] bedrijven het domste [is] wat je kunt doen". Dat was voor mij een bijzaak, maar de redactie gooit natuurlijk graag olie op het vuur.

Een CO2-heffing in een lidstaat van de EU op uitstoot dat al onder het Europese systeem van verhandelbare emissierechten (EU ETS) valt, verhoogt de kosten van klimaatbeleid zonder de uitstoot verder te beperken. De grenskosten zijn oneindig hoog dus dit is echt het domste wat je kunt doen. Dit is het zogenaamde waterbedeffect: De emissiedoelstelling is Europa-breed, en meer doen in een land betekent minder doen in een ander land.

Stephane Alonso van het NRC viel daar over. Milieuactivisten roepen graag dat ze in naam van de wetenschap handelen, maar hebben vaak weinig kaas gegeten van de klimaatmaterie. Alonso bestempelde mijn uitspraak als "grotendeels onwaar". Hij lijkt niet de relevante regelgeving bestudeerd te hebben, hij schijnt de literatuur niet geraadpleegd te hebben, hij heeft mij niet gesproken, en hij lijkt ook niet met de verantwoordelijke ambtenaren in Brussel en Den Haag gesproken te hebben. Hij heeft twee mensen gesproken die wel wat verstand van zaken hebben, maar laat die eigenlijk nauwelijks aan het woord.

Er is een overschot aan emissierechten in het EU ETS. Op de korte termijn treedt het waterbedeffect dus niet op, maar aangezien uitstootrechten voor altijd geldig zijn, is het waterbedeffect op de lange termijn onverkort geldig -- al kun je stellen dat de verschuiving meer door de tijd dan door de ruimte is. De EU heeft met aanvullend beleid de overschotten teruggedrongen, maar door het waterbedeffect op de korte termijn versterkt wordt -- precies het tegenovergestelde van wat Alonso beweert.

Het aanvullend beleid van de EU is onafhankelijk van flankerend beleid door de lidstaten, zodat het lange-termijn waterbedeffect gelijk blijft.

De reactie van het NRC was veelzeggend. Pas na lang aandringen erkenden ze mijn bestaan. Alonso schreef een hautaine email, waarin hij onderstreepte dat Pieter Boot en Sander de Bruyn* toch echt wereldvermaarde experts zijn, en ook zijn eigen expertise benadrukte: Hij is een Latijns-Amerikanist, die direct na zijn studie journalist werd.

Na herhaaldelijk aandringen heeft het NRC uiteindelijk een brief geplaatst. Mijn aanname was dat er fatsoenlijke en vakkundige mensen bij het NRC werken, maar die mening heb ik toch wel bijgesteld.



*Sander en ik werkten tegelijkertijd aan onze proefschriften in de economie aan de Vrije Universiteit.